Dolina pełna losu

Krynki, wypalone w trzech czwartych i wystrzelane, wytrzebione w osiemdziesięciu procentach, wdeptane, podrygiwały jedynie ogonami dalekimi ulic, w kępach brzóz, klonów i niedźwiedziowatych lip. Co za rozpacz, co za niesłychane, nie widziane spustoszenie: paliła się Pohulanka, buchał pożarami Kaukaz, wyły samoloty z kpiną krzyży na bokach i skrzydłach. Jeszcze przed pięciu laty widoczne były martwicze plamy z poczerwieniałymi dziąsłami fundamentów. Czas, ów pracowity dentysta, ubytki wypełnił perlistymi domkami i piętrowymi willami. Pierwszym wyruszył na pustkowia pożaryszcz centrum mój ojciec. W końcu lat czterdziestych budował dom pośród wzdętych zwalisk cegły i zarośli ostu. Tkwiąc na tym rudym płaskowyżu, makabrycznym, pewnej wiosny zauważyliśmy, że ktoś przy ulicy Kościelnej do pustego rynku, zaczął stawiać domek. Zrobiło się weselej. Spoglądam na przepiękną dolinę ulicy Nadrzecznej, środkiem której szkli się i rozbłyskuje Krynka. Przy moście ślady młyna, jeszcze pamiętnego. Za mną – Jezioryszcze, zwane i kąpieliskiem od powojnia. Stoję w miejscu, skąd zimą zjeżdżało się, w dół, na złamanie karku, na lodowiszcza... Widzę siedziby Skroubów, Pożarskich, Mieńków, pod intensywnym błękitem wysokości. Za nimi, Pożarskimi i Mieńkami były pożaryszcza aż, hen do Bodzia Mucharskiego i Tońka Czarnieckiego; kikuty fabryki Ajona. Miasto jak drzewo, leczy się same; przy zbombardowanej Garbarskiej, dawnej Świsłockiej, Wojska Polskiego, dawnej Gminnej, Trzeciego Maja, Cerkiewnej i Kościelnej... nowe wyrosły domy w dawnym kształcie gwiaździstego planowania Tyzenhauzowego.