Słowo kluczowe "Bełz"
Bełz to miasto o znaczeniu rejonowym w obwodzie lwowskim, rejonie sokalskim. Jest położone nad rzekami Sołokiją i Rzeczycą będących dopływami Bugu i należących do basenu Morza Bałtyckiego. 3 kilometry od miasta przebiega granica polsko-ukraińska, odległość do Czerwonogrodu wynosi 12 km, zaś do Sokala 25 km.
Istnieje kilka wersji pochodzenia nazwy miasta. Według najbardziej rozpowszechnionej, nazwa pochodzi od starosłowiańskiego wyrazu „bełz” albo „bewz” oznaczającego błotnisty, wilgotny teren. Ten sam wyraz w gwarze bojkowskiej oznacza trudne do przejścia, błotniste miejsce. Inna hipoteza wiąże nazwę miasta ze staroruskim wyrazem „бълизь” (białe miejsce, polana wśród ciemnego lasu). Wszystkie te wersje są wystarczająco wiarygodne i odpowiadają warunkom naturalnym panującym na tym miejscu.
ukr. Белз, jid. בעלז
Miasteczko Bełz, kochany mój Bełz
Maleńka mieścina, gdzie moja rodzina
i dom mój był…
Sz. An-ski, „Tragedia Żydów galicyjskich w czasie I wojny światowej. Wrażenia i refleksje z podróży po kraju”, Przemyśl 2010. Fragment relacji.
Belz; izker buch = belz; sefer zikaron [Bełz; księga pamięci], red. Josef Rubin, Belzer Landslajt-farajn in Isroel mit der hilf fun Belzer Jidn in Amerike = Irgun Jocej Belz we-ha-Sewiwa be-Izrael be-ezrat Jehudej Belz be-Amerika [Ziomkostwo Bełza w Izraelu przy pomocy Żydów z Bełza w Ameryce], Tel Awiw 1974, ss. 559, il. (hebr., jid.)
Miasteczko Bełz, kochany mój Bełz
Maleńka mieścina gdzie moja rodzina i dom mój był.
Szalom z Bełza, [w:] M. Buber, Opowieści chasydów, tłum. P. Hertz, Poznań 1986, s. 249.
Zapraszamy w podróż szlakiem najwybitniejszych uczonych i rabinów epoki nowożytnej. Trasa wycieczki zawiedzie nas w miejsca, w których niegdyś przebywali, kształcili się i wykładali swe nauki „uczeni w Torze”, wielcy komentatorzy i autorzy najsławniejszych responsów.
Rabinów nie bez powodu nazywano nauczycielami (hebr. 'nauczyciel') mistrzami, a nawet przywódcami duchowymi. W istocie byli oni nauczycielami – do ich gestii należało objaśnianie i nauczanie Tory, kierowanie miejscową jesziwą (hebr. 'rosz jesziwa', dosł. Głowa jesziwy, rektor), a także cotygodniowe egzaminowanie uczniów. To do nich zwracano się z problemami natury religijnej, których rozwiązanie ułatwić miało mieszkańcom ich codzienne życie w zgodzie z Pismem. Zdanie autorytetu halachicznego było w zasadzie nie do podważenia. Tylko on mógł rzucić cherem (klątwę), stwierdzić, czy zasady uboju rytualnego zostały zachowane, udzielić ślubu czy rozwodu, on sygnował wszystkie uchwały gminne i nadzorował wybory. W wielu miastach twierdzono nawet, że bez rabina kahał nie może istnieć, jest jak „trzoda bez pasterza”, a posiadanie go jest symbolem statusu i zamożności gminy, dlatego każda z nich powinna z całych sił starać się, by móc jakiegoś zatrudnić. Rabin kahalny zajmował więc wyjątkowe miejsce w hierarchii lokalnej. W niektórych miastach rabinów, którzy pomagali rozwiązywać codzienne problemy było więcej.