V. Dymshits, red. "Evreiskie narodnye skazki, predaniya, bylichki, rasskazy, anekdoty, sobrannye E.S. Rajze" , St. Petersburg 2000. „Biedak i siła nieczysta”, zapisano na podstawie wspomnień S.Ch. Bejlina, który dzieciństwo spędzil w Nowogródku.
Słowo kluczowe "Nowogródek"
Aplikacja z 15 cyfrowymi modelami 3d historycznych miast pogranicza Polski, Białorusi i Ukrainy.
Pinkas Nowogredok [Kronika Nowogródka], red. Eliezer Jeruszalami et al. relif Komite a''sz Aleksander Harkawi be-Arecot ha-Berit [Komitet Pomocy im. Aleksandra Harkawiego w USA], Tel Awiw 1963, ss. 419, faks, il., mapy, portr. (hebr., jid.)
V. Dymshits, red. "Evreiskie narodnye skazki, predaniya, bylichki, rasskazy, anekdoty, sobrannye E.S. Rajze" , St. Petersburg 2000. „Nieczysta siła”, zapisano na podstawie wspomnień S.Ch. Bejlina, który spędził dzieciństwo w Nowogródku.
Навагрудак, Наваградак [j.białoruski], Nowogródek [j.polski], נאַוואַרעדאָק (Navaredok) [j.idysz], נובהרדוק [jiwrit], Naugardukas [j.litewski], Новогрудок [j.rosyjski].
Latopisowe warianty nazwy miasta – Новогород (Nowogorod), Новгородок (Nowgorodok), Новогородок (Nowogorodok), Новый Городок (Nowyj Gorodok) i inne. Tradycyjna wymowa białoruska – Наваградак (Nawagradak) – pod wpływem polskiego Nowogródek przekształciła się we współczesną nazwę – Новогрудок (Nowogródek).
biał. Навагрудак, jid. נאַוואַרעדאָק
Nowa karczma nie była ciekawa z pozoru.
Stara, wedle dawnego zbudowana wzoru
Który był wymyślony od tyryjskich cieśli
A potem go Żydowie po świecie roznieśli
Rodzaj architektury obcym budowniczym
Wcale nieznany; my go od Żydów dziedziczym.
Nowogródek – Czereszlia – Lubcz – Jezioro Kromań – Kleciszcze – (Borki – Krasnaja Gorka) – Naliboki – Iwieniec – gospodarstwo agroturystyczne „Marcinowa Gus” – Wołożyn.
Obszar ten jest znany z tego, że znajduje się w górnym biegu czystej i wartkiej rzeki Niemen. Nawet we «wcześniejszym» okresie była ona niezwykle żydowska. Wszędzie tu żyli flisacy, którzy spławiali drzewo po rzece Niemen do Niemiec, do samego Kenigsbera (dawne Prusy). Wszyscy tam rozmawiali po polsku, białorusku, rosyjsku i niemiecku, ale modlili się po hebrajsku, a mówili między sobą w języku jidysz. Cała ich działalność gospodarcza związana była ze spławianiem drewna, produkcją kalafonii i wszystkim, co daje las. Byli tu mistrzowie uprzęży, a dorożki, karety i sanie były tworzone tak sprawnie, że korzystali z nich najznamienitsi ludzie Sankt Petersburga. Oczywiście zajmowali się również handlem.
Przewodnik po okolicach mickiewiczowskich i rejtanowskich ziemi nowogródzkiej z ilustracyami, Baranowicze 1938, s. 42-52.
Początki fotografii w Polsce sięgają 1839 roku, kiedy do kraju dotarły informacje o wynalezieniu dagerotypu. Fotografia szybko stała się popularna, a pod koniec XIX wieku coraz liczniej zaczęły powstawać profesjonalne zakłady fotograficzne. W niektórych miastach było ich nawet kilka. Warto zwrócić uwagę na fakt, że profesją fotografa najczęściej zajmowali się Żydzi. Niezwykłym zjawiskiem społecznym na terenach Polski pod koniec XIX i na początku XX wieku była działalność fotografów wędrownych. Podróżowali oni po prowincji i tam oferowali mieszkańcom swoje usługi fotograficzne. Nie zachowały się żadne dokumenty na ich temat dlatego w większości przypadków jedynie zdjęcia są świadectwem ich działalności. Obecnie pamięć o tych fotografach jest przypominana, ale nadal wielu z nich pozostaje nieznanych lub zapomnianych. Ze względu na wyjątkowość oraz aurę tajemniczości, która otacza czarno-białe przedwojenne fotografie, warto się z nimi zapoznać. Zapraszamy w podróż szlakiem lokalnych fotografów.
Szlak malarzy ma na celu przybliżenie bogatej i różnorodnej kultury sztetli poprzez postaci wywodzących się z nich malarzy oraz ich twórczość.
Szlak malarzy obrazuje przemiany jakie zachodziły w sztuce na przełomie XIX i XX wieku. Dla sporej grupy malarzy pochodzenie nie było bez znaczenia i przez cały okres swojej twórczości nawiązywali do miejsc i środowisk w jakich się wychowali. Malowali oni miasteczka i zaułki żydowskich dzielnic, modlących się Żydów i inne sceny prezentujące życie społeczności żydowskiej. Nie był to jednak dominujący trend. Malarze prowadzili własnie poszukiwania artystyczne, a na wielu z nich wpływały różne europejskie style i nurty, zwłaszcza środowisko École de Paris. Większość z tej artystycznej grupy pochodziła ze sztetli, a część z nich, dzięki talentowi, ciężkiej pracy i determinacji stała się artystami światowej klasy tworzącymi środowisko artystyczne w Paryżu, Londynie czy w Nowym Jorku.
Zachęcamy do niezwykłej podróży szlakiem jesziw znajdujących się w białoruskich miasteczkach.
V. Dymshits, red. "Evreiskie narodnye skazki, predaniya, bylichki, rasskazy, anekdoty, sobrannye E.S. Rajze" , St. Petersburg 2000. „Uzdrawiające rajskie ziele”, zapisano na podstawie wspomnień S.Ch. Bejlina, który dzieciństwo spędzil w Nowogródku. Historia ta zapewne zrodziła się w środowisku litewskich moralistów, zwolenników kierunku „Musar” („Etyka”), wyróżniających się powagą i w przeciwieństwie do chasydów praktykujących stałą autoanalizę i pokutę.
Eustachy Sapieha, Tak było... Niedemokratyczne wspomnienia Eustachego Sapiehy, Warszawa 2012, s. 74-76.
Jan Bułhak, Kraj lat dziecinnych, Gdynia 2003, s. 76-77.
Józef Kallenbach, Kraj lat dziecinnych, Warszawa 1902, 47-49.
Aktualności
5th European Routes of Jewish Heritage Incubator 2023 Edition
- 16 października 2023 – 19 października 2023
Shtetl Routes Belarus - Study tour 2020 (odwołane)
- 16 sierpnia 2020 – 21 sierpnia 2020
The "Seer of Lublin" and his Hasidic Court" - Guides Training Seminar
- 19 maja 2019 – 24 maja 2019
Polecane
Zdjęcia
Inne materiały
Polecane
